Source :- BBC PUNJABI
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਇੱਕ ਦਿਲਚਸਪ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹਵਾਲਾ ਹੈ ਕਿ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਇੱਕ ਜੁੱਤੀ ਹਾਥੀ ਉੱਤੇ ਰੱਖੀ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਭੇਜਿਆ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਰਾਜਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ।
ਉਸ ਸਮੇਂ, ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੁਥੂ ਵੀਰੱਪਾ ਨਾਇਕ, ਜਿਸਨੇ ਤ੍ਰਿਚੀ ਤੋਂ ਮਦੁਰਈ ਤੱਕ ਰਾਜ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਨੇ ਜੁੱਤੀ ਦਾ ਅਪਮਾਨ ਕੀਤਾ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਦੁਰਈ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਅਤੇ ਨਾਇਕ ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਲਿਖਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਕਿੱਸੇ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹਨ।
ਜਾਣੋ ਇਸ ਘਟਨਾ ਦਾ ਪਿਛੋਕੜ ਕੀ ਹੈ?
‘ਸ਼ਾਹੀ ਹੁਕਮ’
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਸੋੱਕਨਾਥ ਨਾਇਕ, ਤਿਰੂਮਲਾਈ ਨਾਇਕ ਦਾ ਪੋਤਾ ਸੀ, ਜੋ ਕਿ ਮਦੁਰਈ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਨਾਇਕ ਰਾਜਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ।
ਸੋਕਕਾਨਾਥ ਨਾਇਕ ਦੀ ਰਾਣੀ ਨੂੰ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਰਾਣੀ ਮੰਗਮਲ ਵਜੋਂ ਜਾਣਿਆ ਗਿਆ।
ਇਸ ਜੋੜੇ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੁਥੂ ਵੀਰੱਪਾ ਨਾਇਕ ਸੀ (ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸੋੱਕਨਾਥ ਨਾਇਕ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਸੀ, ਉਹ ਰਾਣੀ ਮੰਗਾਮਾ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਨਹੀਂ ਸੀ)।
ਉਸਦਾ ਰਾਜ ਆਮ ਤੌਰ ‘ਤੇ 1682 ਈ. ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 1689 ਤੱਕ ਈਸਵੀ ਤੱਕ ਦਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਪਿਛੋਕੜ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਘਟਨਾ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਖੜ੍ਹਾ ਸੀ।
ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਸਰੋਤ ਓਰੀਐਂਟਲ ਹਿਸਟੋਰੀਕਲ ਮੈਨੂਸਕ੍ਰਿਪਟਸ (ਪੂਰਬੀ ਇਤਿਹਾਸਕ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ) ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸਰਵੇਅਰ ਜਨਰਲ, ਕੋਲਿਨ ਮੈਕੇਂਜੀ (1815-1821) ਨੇ ਪੂਰੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਰਾਜਕਾਲ ਦੀਆਂ ਹੱਥ-ਲਿਖਤਾਂ, ਤਾਂਬੇ ਦੇ ਪੱਤਰ ਅਤੇ ਚਿੱਠੀਆਂ ਇਕੱਠੇ ਕੀਤੇ।
ਉਸਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦਸਤਾਵੇਜ਼ਾਂ ਨੂੰ ਮਦਰਾਸ ਦੇ ਇੱਕ ਪੁਜਾਰੀ ਵਿਲੀਅਮ ਟੇਲਰ ਨੇ ਸੰਕਲਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ 1835 ਵਿੱਚ ਓਰੀਐਂਟਲ ਹਿਸਟੋਰੀਕਲ ਮੈਨੂਸਕ੍ਰਿਪਟਸ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਦੋ ਜਿਲਦਾਂ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੇ ਦੂਜੇ ਭਾਗ ਵਿੱਚ ਕਈ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਕਲਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਮਦੁਰਈ ਨਾਇਕ ਰਾਜਿਆਂ ਦੇ ਸ਼ਾਸ਼ਨ ਕਾਲ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰੀਆਂ ਦੱਸੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ।
ਇਨ੍ਹਾਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਉਹ ਹੈ ਜੋ ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੁਥੂ ਵੀਰੱਪਾ ਨਾਇਕ ਅਤੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਹੈ।
ਇਸ ਘਟਨਾ ਦਾ ਵਰਣਨ ਇਸ ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉਹ ਹਾਥੀ ਦੀ ਕਾਠੀ ਵਿੱਚ ਬਾਦਸ਼ਾਹ (ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਿੱਲੀ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੀ) ਦੀ ਜੁੱਤੀ ਦਾ ਇੱਕ ਪੈਰ ਰੱਖਦੇ ਸਨ। ਇਸ ਜੁੱਤੀ ਨੂੰ ਫ਼ਰਮਾਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਸਦਾ ਅਰਥ ਹੈ ‘ਸ਼ਾਹੀ ਹੁਕਮ’।
ਇਸ ਹਾਥੀ ਦੇ ਨਾਲ ਦੋ ਜਰਨੈਲ, ਤਕਰੀਬਨ ਚਾਲੀ ਹਜ਼ਾਰ ਪੈਦਲ ਸੈਨਿਕਾਂ ਅਤੇ 12 ਹਜ਼ਾਰ ਘੋੜਸਵਾਰ ਸੈਨਿਕ ਹੋਣਗੇ।
ਦੋ ਲੋਕ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਪੱਖੇ ਨਾਲ ਜੁੱਤੀ ਨਾਲ ਹਵਾ ਝੱਲਣਗੇ।
ਝੰਡਿਆਂ, ਛੱਤਰੀਆਂ ਅਤੇ ਢੋਲਾਂ ਨਾਲ ਇਹ ਹਾਥੀ ਬਹੁਤ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇਹ ਜਲੂਸ ਪੂਰੇ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਾਵੇਗਾ।
ਇੱਕ ਵਾਰ ਜਦੋਂ ਉਹ ਹਰ ਸੂਬੇ ਦੀਆਂ ਸਰਹੱਦਾਂ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਡੇਰਾ ਲਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਸ ਸੂਬੇ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਸੂਚਨਾ ਭੇਜੀ ਜਾਂਦੀ ਕਿ ਇੱਕ ‘ਫ਼ਰਮਾਨ’ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।
ਉਸ ਸੂਬੇ ਦੇ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਫੌ਼ਜ ਲੈ ਕੇ ਆਉਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ‘ਫਰਮਾਨ’ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਲੈ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸਨੂੰ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਸਿੰਘਾਸਣ ‘ਤੇ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਤੋਹਫ਼ੇ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰ ਦਿੱਤਾ ਜਾਵੇ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਿਉਂਕਿ ਪਾਂਡਿਆ ਦੇਸ਼ ਬਹੁਤ ਦੂਰ ਸੀ, ‘ਫਰਮਾਨ’ ਉਦੋਂ ਤੱਕ ਉੱਥੇ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਪਹੁੰਚਿਆ ਸੀ।
ਜਦੋਂ ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੁਥੂ ਵੀਰੱਪਾ ਨਾਇਕ ਰਾਜਾ ਸੀ, ਇਹ ਜਲੂਸ ਦੱਖਣ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪਹੁੰਚਿਆ।
ਉਸ ਸਮੇਂ, ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਤ੍ਰਿਚੀ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਤ੍ਰਿਚੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦੂਰੀ ‘ਤੇ ਹੀ ਸੀ, ਤਾਂ ‘ਫਰਮਾਨ’ ਦੇ ਆਉਣ ਦੀ ਖ਼ਬਰ ਦੋ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਰਾਹੀਂ ਰਾਜੇ ਨੂੰ ਪਹੁੰਚਾਈ ਗਈ।
ਕਿਉਂਕਿ ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਉਸ ਸਮੇਂ ਬਹੁਤ ਛੋਟਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਨਾਲ ਮੌਜੂਦ ਮੁਖੀਆਂ ਨੂੰ ‘ਫਰਮਾਨ’ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸਮਝਾਇਆ। ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਰਾਜਾ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆ ਗਿਆ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਸਨੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੇ ਤੋਹਫ਼ੇ ਦਿੱਤੇ।
ਫਿਰ ਉਸਨੇ ਆਪਣੇ ਲੈਫਟੀਨੈਂਟਾਂ ਨੂੰ ਬੁਲਾਇਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ‘ਫਰਮਾਨ’ ਲੈ ਕੇ ਆਏ ਜਰਨੈਲਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿਣ, “ਸਾਡਾ ਰਾਜਾ ਬਿਮਾਰ ਹੈ। ਜੇ ਤੁਸੀਂ ‘ਫਰਮਾਨ’ ਨੂੰ ਕੋਲੀ ਨਦੀ ਦੇ ਕੰਢੇ ‘ਤੇ ਸਮਯਾਪੁਰਮ ਲੈ ਆਉਂਦੇ ਹੋ, ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਰਾਜਾ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲੇਗਾ।”
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫਰਮਾਨ ਨੂੰ ਸਮਯਾਪੁਰਮ ਲਿਆਂਦਾ ਗਿਆ। ਪਰ, ਉੱਥੇ ਕੋਈ ਰਾਜਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਗਏ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਿਹਾ ਗਿਆ, “ਰਾਜਾ ਕਹਿੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਤੁਸੀਂ ਤ੍ਰਿਚੀ ਆਓਗੇ ਤਾਂ ਉਹ ਤੁਹਾਨੂੰ ਮਿਲਣਗੇ।”
ਭਾਵੇਂ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਪਰ ਉਹ ਤ੍ਰਿਚੀ ਪਹੁੰਚ ਗਏ। ਉੱਥੇ ਵੀ, ਰਾਜਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਫਿਰ ਨਾਇਕ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਆਏ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕੀਤਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, “ਉਹ ਬਹੁਤ ਬਿਮਾਰ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਰਫ਼ ਪਾਲਕੀ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਹੋ ਕੇ ਹੀ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਕ੍ਰਿਪਾ ਕਰਕੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਆਓ।”
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਫਰਮਾਨ ਲਿਜਾ ਰਹੇ ਹਾਥੀ ਅਤੇ ਉਸ ਨਾਲ ਆਏ ਕਮਾਂਡਰਾਂ ਅਤੇ ਕੁਝ ਅਹਿਮ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਣ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਉੱਥੇ ਵੀ, ਰਾਜਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਵਾਗਤ ਕਰਨ ਲਈ ਨਹੀਂ ਆਇਆ।
ਕਿਹਾ ਗਿਆ, “ਰਾਜੇ ਦੀ ਸਿਹਤ ਠੀਕ ਨਾ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਪਾਲਕੀ ‘ਤੇ ਸਵਾਰ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਿਆ। ਰਾਜੇ ਦੇ ਮਹਿਲ ਵਿੱਚ ਆਓ।”
ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀ ਵੀ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਮਹਿਲ ਦੇ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਵੱਲ ਆ ਗਏ। ਰਾਜਾ ਉੱਥੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਆਇਆ। ਫਿਰ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫਰਮਾਨ ਨੂੰ ਹਾਥੀ ਤੋਂ ਉਤਾਰਿਆ ਅਤੇ ਉਸਨੂੰ ਰਾਜੇ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਲੈ ਗਏ।
ਉੱਥੇ, ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੋਸਤਾਂ ਅਤੇ ਮੰਤਰੀਆਂ ਨਾਲ ਘਿਰੇ ਇੱਕ ਸਿੰਘਾਸਣ ‘ਤੇ ਬੈਠਾ ਸੀ।
‘ਫਰਮਾਨ’ ਲਿਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵੀ ਬਹੁਤ ਗੁੱਸੇ ਹੋ ਗਏ। ਉਹ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ ਸਨ ਕਿ ‘ਫਰਮਾਨ’ ਦਾ ਸਤਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਵੀ ਸਤਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਣ ਲਈ ਕਿਹਾ ਅਤੇ ਰਾਜੇ ਕੋਲ ਗਏ, ‘ਫਰਮਾਨ’, ਯਾਨੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦਾ ਸੈਂਡਲ ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੂੰ ਦੇ ਦਿੱਤਾ।
ਰਾਜੇ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਬਜਾਇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਫ਼ਰਮਾਨ ਨੂੰ ਹੇਠਾਂ ਰੱਖ ਦੇਵੋਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਵਾਪਸ ਦੇ ਦਿੱਤਾ। ਫਿਰ ਰਾਜੇ ਨੇ ਰੌਲਾ ਪਾਇਆ ਅਤੇ ਕੋੜੇ ਅਤੇ ਡੰਡੇ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।
ਡਰੇ ਹੋਏ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੇ ਜੁੱਤੀ ਸੁੱਟ ਦਿੱਤੀ।
ਫਿਰ, ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ, ਜਿਸਨੇ ਆਪਣੇ ਇੱਕ ਪੈਰ ਵਿੱਚ ਜੁੱਤੀ ਪਾਈ ਹੋਈ ਸੀ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਨੂੰ ਚੀਕਿਆ, “ਦੂਜੀ ਜੁੱਤੀ ਕਿੱਥੇ ਹੈ?”
“ਕੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਤਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਜੁੱਤੀ ਭੇਜੋ, ਤਾਂ ਉਸਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪੈਰ ਹੋਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ? ਜਾਓ ਅਤੇ ਫ਼ੌਰਨ ਜੁੱਤੀ ਜਾ ਦੂਜਾ ਪੈਰ ਲੈ ਕੇ ਆਓ।”
ਫਿਰ, ਉਸਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕੋੜੇ ਨਾਲ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕੁੱਟਿਆ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਭਜਾ ਦਿੱਤਾ।
ਸ਼ਰਮਿੰਦਾ ਅਤੇ ਗੁੱਸੇ ਵਿੱਚ, ਉਹ ਕਿਲ੍ਹੇ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਚਲੇ ਗਏ, ਆਪਣੀਆਂ ਫੌਜਾਂ ਇਕੱਠੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਅਤੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ‘ਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਨ ਦੀ ਤਿਆਰੀ ਕੀਤੀ।
ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ, ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਨੇ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਫ਼ੌਜੀ ਭੇਜੇ ਅਤੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੀ ਫ਼ੌਜ ਨੂੰ ਹਰਾ ਦਿੱਤਾ। ਬਚੇ ਹੋਏ ਫ਼ੌਜੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਕੋਲ ਗਏ ਅਤੇ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।
ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ, ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੇ ਕੁਝ ਦੇਰ ਸੋਚਿਆ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸਨੇ ਅਜਿਹੇ ‘ਫਰਮਾਨ’ ਭੇਜਣੇ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤੇ।
‘ਇਹ ਅਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਅਜਿਹਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੋਵੇਗਾ’
ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਕਹਾਣੀ ਸੁਣਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪ ਹੈ, ਪਰ “ਮਦੁਰਾ ਦੇ ਨਾਇਕਾਂ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ” ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਲਿਖਣ ਨਾਇਕਾਂ ਦਾ ਇਤਿਾਹਸ ਲਿਖਣ ਵਾਲੇ ਆਰ. ਸੱਤਿਆਨਾਥ ਅਈਅਰ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਹੋਵੇ ਇਸ ਦੀ ਕੋਈ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦੀ।
ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਫ਼ਾਰਸੀ ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣੇ ਜਰਨੈਲਾਂ ਨੂੰ ਛੋਟੇ ਰਾਜਿਆਂ ਕੋਲ ਭੇਜਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਧੀਨਗੀ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀਕ ਵਜੋਂ ਕੁਝ ‘ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਮਿੱਟੀ’ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਕਈ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਮੁਗ਼ਲ ਰਾਜਿਆਂ ਦਾ ਵੀ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਰਿਵਾਜ ਸੀ।
ਹਾਲਾਂਕਿ, ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਅਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਮੁਥੂ ਵੀਰੱਪਰ ਦੇ ਸੂਬੇ ਦੌਰਾਨ ਅਜਿਹੀ ਘਟਨਾ ਵਾਪਰੀ ਹੋਵੇ। ਉਹ ਇਸਦੇ ਕੁਝ ਕਾਰਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ।
ਯਾਨੀ ਕਿ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਾ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸੀ ਜਦੋਂ ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਇੱਕ ਨਾਇਕ ਰਾਜਾ ਸੀ।
ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਬੀਜਾਪੁਰ ਅਤੇ ਗੋਲਕੌਂਡਾ ਦੇ ਰਾਜਾਂ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ।
ਬੀਜਾਪੁਰ 1686 ਵਿੱਚ ਅਤੇ ਗੋਲਕੁੰਡਾ 1687 ਵਿੱਚ ਕਬਜ਼ਾ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਆਪਣਾ ਧਿਆਨ ਮਰਾਠਿਆਂ ਵੱਲ ਮੋੜਿਆ।
ਜਨਵਰੀ 1689 ਵਿਚ, ਮਰਾਠਾ ਰਾਜਾ ਸੰਭਾਜੀ ਨੂੰ ਫੜ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਉਸਨੂੰ ਮਾਰਚ ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਮਾਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।
ਮਰਾਠਾ ਜੰਗ ਵੀ ਜਾਰੀ ਸੀ। ਰਾਏਗੜ੍ਹ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਢਹਿ-ਢੇਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ।
ਇਸ ਲਈ, ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ 1689 ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਾਮਲਿਆਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਕੇਂਦਰਿਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ।
ਇਸ ਲਈ, ਸੱਤਿਆਨਾਥ ਅਈਅਰ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਅਸੰਭਵ ਹੈ ਕਿ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਨੇ ਅਜਿਹੇ ਹਾਲਾਤਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਕੋਈ ਫ਼ੈਸਲਾ ਲਿਆ ਹੋਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਮੁਗਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਅਜਿਹੇ ਅਭਿਆਸਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਦਿਲਚਸਪੀ ਸੀ।
ਇਸ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਵੇਨਿਸ ਤੋਂ ਇੱਕ ਸ਼ਰਧਾਲੂ, ਨਿਕੋਲਾਓ ਮੈਨੂਚੀ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੀ।
ਉਸਨੇ ਮੁਗ਼ਲ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਸ਼ਾਹਜਹਾਂ ਅਤੇ ਔਰੰਗਜ਼ੇਬ ਦੇ ਰਾਜ ਦੌਰਾਨ ਵਾਪਰੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਬਿਰਤਾਂਤ ਲਿਖਿਆ ਹੈ।
ਆਰ. ਸੱਤਿਆਨਾਥ ਅਈਅਰ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, “ਮੈਨੂਚੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰਿਕਾਰਡ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪੀ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਸਨੇ ਅਜਿਹੀ ਕੋਈ ਘਟਨਾ ਦਰਜ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ।”
ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਜੇ ਐੱਚ ਨੈਲਸਨਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਦੁਰਈ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਦਾ ਵਿਸਤ੍ਰਿਤ ਇਤਿਹਾਸ “ਦਿ ਮਦੁਰਈ ਕੰਟਰੀ: ਏ ਮੈਨੂਅਲ” (1868 ਈ.) ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਸੰਕਲਿਤ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਵੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਕਹਾਣੀ ਦੇ ਸੱਚ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਨੈਲਸਨ ਇੱਕ ਹੋਰ ਨੁਕਤਾ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਨੋਟ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਮਿਲੇ ਸਿਰਲੇਖਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਬਾਰੇ ਕੋਈ ਜਾਣਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਯਾਨੀ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਇਸ ਗੱਲ ਦੇ ਸਬੂਤ ਹਨ ਕਿ ਜ਼ੁਲਫਿਕਾਰ ਖਾਨ, ਜੋ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਵਿੱਚ ਦੱਖਣ ਖੇਤਰ ਦਾ ਫ਼ੌਜਦਾਰ (ਇੱਕ ਫ਼ੌਜੀ ਕਮਾਂਡਰ ਵਰਗਾ ਅਹੁਦਾ) ਸੀ, 1693 ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਪਹਿਲਾਂ ਤੰਜਾਵੁਰ ਅਤੇ ਤ੍ਰਿਚੀ ‘ਤੇ ਰਾਜ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਰਾਜਿਆਂ ਤੋਂ ਟੈਕਸ ਇਕੱਠਾ ਕਰਦਾ ਸੀ।
ਉਹ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਇਹ ਸੰਭਾਵਨਾ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਰੰਗਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ ਇਸ ਤੋਂ ਕੁਝ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅਜਿਹੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਏ ਹੋਣਗੇ।
ਬੀਬੀਸੀ ਲਈ ਕਲੈਕਟਿਵ ਨਿਊਜ਼ਰੂਮ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ
source : BBC PUNJABI
