Source :- BBC PUNJABI
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਜੇਕਰ ਤੁਹਾਡੇ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਕਾਲੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਚਿੱਟੀਆਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਅੱਖਾਂ ਸੁੰਗੜ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਾਂ ਬੱਚਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਨਜ਼ਰ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਤੁਰੰਤ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਲੱਛਣ ਰੈਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ ਦੇ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਰੈਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ ਅੱਖ ਦੇ ਰੈਟੀਨਾ ਦਾ ਕੈਂਸਰ ਹੈ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 8 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਡਾਕਟਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਸ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ, ਨਜ਼ਰ ਅਤੇ ਜਾਨ ਬਚਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਲੈਂਸੇਟ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਚੀਨ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੁੱਗਣੀ ਅਤੇ ਅਮਰੀਕਾ ਵਿੱਚ ਛੇ ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਮਾਹਰਾਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਖ਼ਾਨਦਾਨੀ ਹੈ।
ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ, ਇਕੱਲੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਰੈਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ 18 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਕੱਢਣੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ।
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਰੈਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ: ਅੱਖਾਂ ਗੁਆਉਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚੇ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨੇ ਕੀ ਕਿਹਾ?
ਅੱਠ ਸਾਲਾ ਫਰਾਹ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮੁਸਤਫ਼ਾ ਮਸਕਤੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਮੇਰੀ ਧੀ ਨੂੰ ਮੋਤੀਆਬਿੰਦ ਦਾ ਕੈਂਸਰ ਸੀ ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਅੱਖ ਤੱਕ ਫੈਲ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੇਜ਼ਰ ਅਤੇ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪਿਆ। ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਉਸ ਦੀ ਅੱਖ ਕੱਢਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਕੋਈ ਬਦਲ ਨਹੀਂ ਸੀ।”
“ਡਾਕਟਰਾਂ ਨੇ ਆਪ੍ਰੇਸ਼ਨ ਕਰ ਕੇ ਪਹਿਲਾਂ ਇੱਕ ਅੱਖ ਕੱਢ ਦਿੱਤੀ। ਉਹ ਦੂਜੀ ਅੱਖ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ, ਪਰ ਉਹ ਵੀ ਅਸਫ਼ਲ ਰਹੀ ਅਤੇ ਕੁਝ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅੱਖ ਨੂੰ ਵੀ ਕੱਢਣਾ ਪਿਆ। ਮੇਰੀ ਧੀ ਨੇ ਆਪਣੀ ਨਜ਼ਰ ਗੁਆ ਦਿੱਤੀ, ਪਰ ਅਪਣਾ ਆਤਮਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਗੁਆਇਆ।”
ਮੱਧ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਵਸਨੀਕ ਮੁਸਤਫ਼ਾਭਾਈ ਮਸਕਤੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਜਦੋਂ ਫਰਾਹ ਤਿੰਨ ਸਾਲ ਦੀ ਸੀ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਰੈਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ (ਰੈਟੀਨਾ ਦਾ ਕੈਂਸਰ) ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਸੀ।
ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਕਾਰਨ ਫਰਾਹ ਦੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਅੱਖਾਂ ਸਰਜਰੀ ਰਾਹੀਂ ਕੱਢ ਦਿੱਤੀਆਂ ਹਨ। ਫਰਾਹ ਫਿਲਹਾਲ ਨੇਤਰਹੀਣ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੀ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਪੜ੍ਹ ਰਹੀ ਹੈ। ਫਰਾਹ ਪੜ੍ਹਾਈ ਕਰ ਕੇ ਡਾਕਟਰ ਬਣਨਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਫਰਾਹ ਦੇ ਪਿਤਾ ਮੁਸਤਫ਼ਾਭਾਈ ਮਸਕਤੀ ਨੇ ਬੀਬੀਸੀ ਗੁਜਰਾਤੀ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਮੇਰੀ ਧੀ ਦੀ ਅੱਖ ਵਿੱਚ ਚਿੱਟੇ ਮੋਤੀ ਵਰਗੀ ਕੋਈ ਚੀਜ਼ ਚਮਕ ਰਹੀ ਸੀ। ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਚੈਕਅੱਪ ਲਈ ਆਨੰਦ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਲੈ ਗਏ।
“ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਸਮਝ ਲਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਧੀ ਦੀ ਅੱਖ ਦਾ ਐੱਮਆਰਆਈ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਕਿਹਾ।”
“ਜਦੋਂ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਲੱਗਾ ਕਿ ਮੇਰੀ ਧੀ ਨੂੰ ਅੱਖ ਦਾ ਕੈਂਸਰ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਲੱਗਾ ਜਿਵੇਂ ਮੇਰੇ ਪੈਰਾਂ ਹੇਠੋਂ ਜ਼ਮੀਨ ਖਿਸਕ ਗਈ ਹੋਵੇ। ਸਾਡੇ ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ‘ਤੇ, ਅਸੀਂ ਇਲਾਜ ਲਈ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਆਏ। ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾ ਨਾਮ ਸੁਣ ਕੇ ਅਸੀਂ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਚਿੰਤਤ ਹੋਏ ਕਿ ਇੱਥੇ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕਿਹੋ ਜਿਹੇ ਹੋਣਗੇ, ਪਰ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਹਸਪਤਾਲ ਦਾ ਸਟਾਫ ਬਹੁਤ ਮਦਦਗਾਰ ਹੈ।”
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, DR. WILHEMINA ANSARI
ਮਾਂ ਦੀ ਚੌਕਸੀ ਨੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬਚਾਈਆਂ
ਮੂਲ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਨਿਵਾਸੀ ਅਤੇ 25 ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਦੱਖਣੀ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਉਦਯੋਗਿਕ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਰਹੇ ਰਾਜੇਸ਼ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਰੈਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ ਹੈ। ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਇਲਾਜ ਹੋਣ ਕਾਰਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਦੋਵੇਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬਚ ਗਈਆਂ।
ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਦਿਉਰ ਬਿਮਾਰ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਰਾਜੇਸ਼ ਦੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਆਉਣ ਦੇ ਲੱਛਣ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲਿਆ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰ ਕੋਲ ਗਈ, ਜਿੱਥੇ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਜਲਦੀ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ।
ਬੀਬੀਸੀ ਗੁਜਰਾਤੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਰਾਕੇਸ਼ ਅਤੇ ਮਹੇਸ਼ ਦੇ ਪਿਤਾ ਰਾਜੇਸ਼ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਇਹ ਅਕਤੂਬਰ 2014 ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਮੈਂ ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਆਪਣੇ ਪਿੰਡ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਉੱਥੇ ਸੀ। ਮੇਰਾ ਛੋਟਾ ਪੁੱਤਰ ਰਾਕੇਸ਼ 6 ਮਹੀਨਿਆਂ ਦਾ ਸੀ।”
“ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਫ਼ੋਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਰਾਕੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਲਾਲ ਸਨ। ਕਿਰਪਾ ਕਰਕੇ ਘਰ ਆ ਜਾਓ। ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ, ਮੈਂ ਸੋਚਿਆ ਕਿ ਇਹ ਛੋਟੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇਗਾ।”
“ਹਾਲਾਂਕਿ, ਮੇਰੇ ਸਾਲੇ ਨੂੰ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਬਚਪਨ ਵਿੱਚ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਨੂੰ ਮੇਰੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪਾਣੀ ਆਉਣ ਨੂੰ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰਤਾ ਨਾਲ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਹਸਪਤਾਲ ਗਏ। ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਪਤਾ ਲਗਾਇਆ ਕਿ ਤੁਹਾਡੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਰੈਟਿਨਲ ਕੈਂਸਰ ਹੈ।”
“ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਸਾਨੂੰ ਇਲਾਜ ਲਈ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਆਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ। ਡਾਕਟਰ ਦੀ ਸਲਾਹ ਸਾਡੇ ਲਈ ਵਰਦਾਨ ਸਾਬਤ ਹੋਈ। ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਸਿਵਲ ਆਈ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਸਟਾਫ ਨੇ ਵੀ ਸਾਡਾ ਪੂਰਾ ਸਾਥ ਦਿੱਤਾ।”
ਰਾਜੇਸ਼ ਸਿੰਘ ਨੇ ਅੱਗੇ ਕਿਹਾ, “ਸਿਰਫ਼ ਮੇਰੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਵਿੱਚ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ। ਮੇਰੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਧੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਲੱਛਣ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਈ ਦਿੱਤੇ। ਡਾਕਟਰ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਧੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ।”
“ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਧੀ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਨੂੰ ਵੀ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਕੈਂਸਰ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਿਆ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਦਾ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਦਾ ਇਲਾਜ ਵੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।”
ਰਾਜੇਸ਼ ਸਿੰਘ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਮੇਰੇ ਦੋਵੇਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਨੂੰ ਲੇਜ਼ਰ ਅਤੇ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ ਦਿੱਤੀ ਗਈ। ਮੇਰੇ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀ ਇੱਕ ਅੱਖ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਧੁੰਦਲੀ ਨਜ਼ਰ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਦੀ ਦੂਜੀ ਅੱਖ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹੈ।”
“ਜਦਕਿ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਦੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਅੱਖਾਂ ਸਿਹਤਮੰਦ ਹਨ। ਮੇਰੀ ਪਤਨੀ ਅਤੇ ਡਾਕਟਰਾਂ ਦੇ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਦਖ਼ਲ ਕਾਰਨ, ਮੇਰੇ ਦੋਵੇਂ ਪੁੱਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਬਚ ਗਈਆਂ।”
“ਮੇਰਾ ਛੋਟਾ ਪੁੱਤਰ 11 ਸਾਲ ਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਮੇਰਾ ਵੱਡਾ ਪੁੱਤਰ 15 ਸਾਲ ਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਨਿਯਮਿਤ ਤੌਰ ‘ਤੇ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਾਂ, ਪਹਿਲਾਂ ਅਸੀਂ ਹਰ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਬਾਅਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਸੀ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਹਰ ਸਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਂਦੇ ਹਾਂ।”
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, DR. WILHEMINA ANSARI
ਰੈਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ ਬਿਮਾਰੀ ਕੀ ਹੈ?
ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਮਾਹਰ ਡਾ. ਬੀਬੀਸੀ ਗੁਜਰਾਤੀ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ, ਵਿਲਹੇਲਮੀਨਾ ਅੰਸਾਰੀ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਰੇਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ ਅੱਖ ਦੇ ਰੈਟੀਨਾ ਦਾ ਕੈਂਸਰ ਹੈ, ਜੋ ਜਨਮ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ 8 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।”
“ਪਹਿਲਾਂ, ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਲੱਛਣ ਚਾਰ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਹੁਣ ਲੱਛਣ ਪਹਿਲਾਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਲੱਗ ਪਏ ਹਨ। ਵਰਤਮਾਨ ਵਿੱਚ, ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇੱਕ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਬੱਚਾ ਹੈ ਜਿਸ ਨੂੰ ਰੈਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ ਹੈ।”
ਡਾ. ਅੰਸਾਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦੀ ਕੁੰਜੀ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਜਲਦੀ ਪਤਾ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਬਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।”
ਡਾ. ਵਿਲਹੇਲਮੀਨਾ ਅੰਸਾਰੀ ਅੱਗੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, “ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਖ਼ਾਨਦਾਨੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਇਹ ਹੈ, ਤਾਂ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਨੂੰ ਵੀ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਸ ਲਈ ਜੇਕਰ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਕਿਸੇ ਬੱਚੇ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੇਕਰ ਉਸ ਦੇ ਹੋਰ ਭੈਣ-ਭਰਾ ਵੀ ਛੋਟੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਵੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।”
“ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਜੇਕਰ ਮਾਤਾ-ਪਿਤਾ ਦੂਜੇ ਬੱਚੇ ਦੀ ਪਲਾਨਿੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ ਤਾਂ ਮਾਂ ਦੇ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਪਲ ਰਹੇ ਭਰੂਣ ਦੀ ਜੈਨੇਟਿਕ ਪ੍ਰੋਫਾਇਲ ਰਿਪੋਰਟ ਮਿਲਣ ਨਾਲ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ।”
“ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੇਕਰ ਕਿਸੇ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਖੂਨ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਨੂੰ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਗਰਭਵਤੀ ਔਰਤ ਦੀ ਜੈਨੇਟਿਕ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਰਿਪੋਰਟ ਬਣਾਈ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੀਨ ਮਿਊਟੇਸ਼ਨ ਹੈ ਜਾਂ ਨਹੀਂ।”
“ਜੇਕਰ ਇਹ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਭਰੂਣ ਵਿੱਚ ਜੀਨ ਮਿਊਟੇਸ਼ਨ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਪਲ਼ ਰਹੇ ਬੱਚੇ ਦਾ ਸ਼ੁਰੂ ਤੋਂ ਹੀ ਇਲਾਜ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੱਚੇ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।”
ਰੈਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ ਦੇ ਲੱਛਣ
ਡਾ. ਅੰਸਾਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਕਾਲੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਚਿੱਟੀਆਂ ਦਿਖਾਈ ਦੇ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ, ਬੱਚਾ ਘੱਟ ਜਾਂ ਧੁੰਦਲੀ ਨਜ਼ਰ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਟੇਢੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ ਜਾਂ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਬੱਚੇ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਹੋ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ।”
“ਜੇਕਰ ਇਹਨਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਲੱਛਣ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਤੁਰੰਤ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਡਾਕਟਰ ਨਾਲ ਸਲਾਹ-ਮਸ਼ਵਰਾ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ।”
ਇਲਾਜ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਡਾ. ਵਿਲਹੇਲਮੀਨਾ ਅੰਸਾਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਜੇਕਰ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਪੜਾਅ ਵਿੱਚ ਟਿਊਮਰ ਛੋਟਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਇਸਦਾ ਇਲਾਜ ਲੇਜ਼ਰ ਨਾਲ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਲੇਜ਼ਰ ਨਾਲ ਕੋਈ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਪੈਂਦਾ ਜਾਂ ਟਿਊਮਰ ਵੱਡਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।”
“ਜੇਕਰ ਕੀਮੋਥੈਰੇਪੀ ਨਾਲ ਵੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਬੱਚੇ ਦੀ ਅੱਖ ਨੂੰ ਸਰਜਰੀ ਰਾਹੀਂ ਹਟਾਉਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਅੱਖ ਕੱਢਣੀ ਪੈਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜੇਕਰ ਕੈਂਸਰ ਫੈਲ ਗਿਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਅੱਖਾਂ ਕੱਢਣੀਆਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ।”
ਡਾ. ਅੰਸਾਰੀ ਅੱਗੇ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਜੇਕਰ ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਪਤਾ ਲੱਗ ਜਾਵੇ, ਤਾਂ ਇਲਾਜ ਦੁਆਰਾ ਅੱਖ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਬੱਚੇ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਅੱਖ ਨੂੰ ਕੱਢਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ।”
“ਇੱਕ ਵਾਰ ਅੱਖ ਹਟਾ ਦੇਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਦਾਨ ਕੀਤੀ ਅੱਖ ਨੂੰ ਵੀ ਦੁਬਾਰਾ ਟ੍ਰਾਂਸਪਲਾਂਟ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ।”
“ਅੱਖ ਦੇ ਸਾਕਟ ਨੂੰ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਲਈ ਇੱਕ ਨਕਲੀ ਅੱਖ ਪਾ ਜਾਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਨਾਲ ਹੀ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਅੱਖ ਕੱਢੀ ਗਈ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਦੂਜੀ ਅੱਖ ਦਾ ਵੀ ਬਹੁਤ ਧਿਆਨ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ 21 ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਤੱਕ ਹਰ ਛੇ ਮਹੀਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਨਿਯਮਤ ਅੱਖਾਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।”
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਹਰ ਸਾਲ ਕਿੰਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ?
ਵਿਲਹੇਲਮੀਨਾ ਅੰਸਾਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਹਰ 1.5 ਲੱਖ ਜਨਮਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਬੱਚਾ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਤੋਂ ਪੀੜਤ ਹੈ।”
ਡਾ. ਅੰਸਾਰੀ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, “ਸਾਲ 2024 ਵਿੱਚ ਸਾਡੇ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਰੈਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ ਕਾਰਨ 18 ਬੱਚਿਆਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਕੱਢਣ ਦੀ ਸਰਜਰੀ ਹੋਈ। ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 45 ਬੱਚੇ ਆਏ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਲਦੀ ਪਤਾ ਲੱਗ ਗਿਆ। ਇਲਾਜ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਅਤੇ ਅੱਖਾਂ ਨੂੰ ਬਚਾਇਆ।”
ਲੈਂਸੇਟ ਗਲੋਬਲ ਵੈੱਬਸਾਈਟ ‘ਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ ਇੱਕ ਜਰਨਲ ਲੇਖ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਰੈਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਾਮਲੇ ਹਨ। ਲੈਂਸੇਟ ਜਰਨਲ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਲਗਭਗ 2000 ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਚੀਨ ਨਾਲੋਂ 50 ਫੀਸਦ ਵੱਧ ਮਾਮਲੇ ਹਨ। ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਅਮਰੀਕਾ ਨਾਲੋਂ 6 ਗੁਣਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਬੱਚਿਆਂ ਵਿੱਚ ਪਾਈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਸਮੇਂ ਸਿਰ ਨਿਦਾਨ ਦੀ ਘਾਟ ਕਾਰਨ ਇਹ ਬਿਮਾਰੀ ਇੱਕ ਉੱਨਤ ਪੜਾਅ ‘ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
(ਰੈਟੀਨੋਬਲਾਸਟੋਮਾ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਨਾਮ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਬਦਲਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਨਾਬਾਲਗ ਹਨ।)
ਬੀਬੀਸੀ ਲਈ ਕਲੈਕਟਿਵ ਨਿਊਜ਼ਰੂਮ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ
source : BBC PUNJABI
