Source :- BBC PUNJABI
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
3 ਘੰਟੇ ਪਹਿਲਾਂ
ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ 32 ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੇ ਡੀਐੱਨਏ ਸੈਂਪਲ ਮੈਚ ਹੋ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕੁੱਲ 14 ਲਾਸ਼ਾਂ ਸਬੰਧਿਤ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਸੌਂਪ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।
ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਦੇ ਵਧੀਕ ਸੁਪਰੀਟੈਂਡੈਂਟ ਡਾਕਟਰ ਰਜਨੀਸ਼ ਪਟੇਲ ਨੇ ਇਹ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ।
ਲੰਘੀ 12 ਜੂਨ ਨੂੰ ਲੰਡਨ ਜਾ ਰਹੀ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਫਲਾਈਟ AI171 ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਦੇ ਮੇਘਾਨੀਨਗਰ ਵਿੱਚ ਹਾਦਸਾਗ੍ਰਸਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ। ਇਸ ਹਾਦਸੇ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ 242 ਯਾਤਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ 241 ਦੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।
ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬੀਜੇ ਮੈਡੀਕਲ ਕਾਲਜ ਦੇ ਹੋਸਟਲ ਨਾਲ ਵੀ ਟਕਰਾ ਗਿਆ ਸੀ ਅਤੇ ਉੱਥੇ ਵੀ ਮੌਤਾਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ।
ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੰਦਿਆਂ ਡਾਕਟਰ ਰਜਨੀਸ਼ ਪਟੇਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, ”ਸਾਨੂੰ ਹੁਣ ਤੱਕ 100 ਨਮੂਨੇ ਅਤੇ 100 ਲਾਸ਼ਾਂ ਮਿਲੀਆਂ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਜਾਂਚ ਲਈ ਲਗਭਗ 10,000 ਟੈਸਟ ਕਰਵਾਉਣੇ ਪੈਣਗੇ।”
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਪਹੁੰਚੇ ਗੁਜਰਾਤ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਰਾਜ ਮੰਤਰੀ ਹਰਸ਼ ਸੰਘਵੀ ਨੇ ਮੀਡੀਆ ਨੂੰ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ “ਸਾਬਕਾ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਵਿਜੇ ਰੂਪਾਨੀ ਦਾ ਡੀਐੱਨਏ ਟੈਸਟ ਵੀ ਮੈਚ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।”
ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਦੀ ਫਲਾਈਟ AI 171 – ਬੋਇੰਗ 787-8 ਡ੍ਰੀਮਲਾਈਨਰ ਨੇ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਤੋਂ ਲੰਡਨ ਦੇ ਗੈਟਵਿਕ ਪਹੁੰਚਣ ਲਈ ਇੱਕ ਲੱਖ ਲੀਟਰ ਤੋਂ ਵੀ ਵੱਧ ਬਾਲਣ ਲੈ ਕੇ ਉਡਾਣ ਭਰੀ ਸੀ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਇਹ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਇੰਨੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤੇਲ ਕਾਰਨ ਕੁਝ ਹੀ ਪਲਾਂ ‘ਚ ਇਹ ਅੱਗ ਦੇ ਵੱਡੇ ਗੋਲ਼ੇ ‘ਚ ਤਬਦੀਲ ਹੋ ਗਿਆ।
ਕਿਉਂਕਿ ਜਹਾਜ਼ ਅਜੇ ਉਡਾਣ ਭਰ ਹੀ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਯਾਤਰੀ ਅਜੇ ਵੀ ਆਪਣੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਸਨ, ਇਸ ਲਈ ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਹਾਦਸਾ ਵਾਪਰਿਆ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਆਪਣੀਆਂ ਸੀਟਾਂ ‘ਤੇ ਹੀ ਮੌਤ ਹੋ ਗਈ।
ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਲਈ ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਸਿਵਲ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪ੍ਰਬੰਧ ਕੀਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਇੱਥੇ ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰਾਂ ਦੇ ਡੀਐੱਨਏ ਨਮੂਨੇ ਲਏ ਗਏ ਹਨ ਅਤੇ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦੇ ਅਵਸ਼ੇਸ਼ਾਂ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਿਲਾਨ ਕੀਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਜੋ ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਈ ਜਾ ਸਕੇ।
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਹਰੇਕ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਖਰੀ ਟੀਮ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਟੀਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸੀਨੀਅਰ ਅਧਿਕਾਰੀ, ਇੱਕ ਪੁਲਿਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਅਤੇ ਇੱਕ ਪੇਸ਼ੇਵਰ ਸਲਾਹਕਾਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਅਹਿਮਦਾਬਾਦ ਜਹਾਜ਼ ਹਾਦਸੇ ਦੇ ਮ੍ਰਿਤਕਾਂ ਦੀ ਪਛਾਣ ਲਈ ਜਿਸ ਡੀਐੱਨਏ ਜਾਂਚ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ, ਉਹ ਹੁੰਦੀ ਕੀ ਹੈ? ਆਓ ਜਾਣਦੇ ਹਾਂ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ…
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਕਦੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਡੀਐੱਨਏ ਟੈਸਟਿੰਗ
ਡਿਊਟੀ ‘ਤੇ ਮੌਜੂਦ ਕਰਮਚਾਰੀ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ 72 ਘੰਟੇ ਲੱਗਣਗੇ।
ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਜਿੱਥੇ ਲਾਸ਼ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੜ ਗਈ ਹੋਵੇ, ਚਿਹਰਾ ਪਛਾਣਿਆ ਨਾ ਜਾ ਸਕੇ, ਜਾਂ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿੱਚ ਦੱਬੀ ਹੋਈ ਲਾਸ਼ ਲੰਬੇ ਸਮੇਂ ਬਾਅਦ ਲੱਭੀ ਜਾਵੇ ਅਤੇ ਪਛਾਣ ਨਾ ਹੋ ਸਕੇ, ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੀ ਪਛਾਣ ਲਈ ਡੀਐੱਨਏ ਟੈਸਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਬੀਬੀਸੀ ਗੁਜਰਾਤੀ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਜੈਦੀਪ ਵਸੰਤ ਨੇ ਇਸ ਪੂਰੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਰਕਸ਼ਾਸ਼ਕਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਸਕੂਲ ਆਫ਼ ਬਿਹੇਵੀਅਰਲ ਸਾਇੰਸਜ਼ ਐਂਡ ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਇਨਵੈਸਟੀਗੇਸ਼ਨਜ਼ (SBSFI) ਦੇ ਸਹਾਇਕ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਡਾਕਟਰ ਅੰਕਿਤਾ ਪਰਮਾਰ ਨਾਲ ਗੱਲ ਕੀਤੀ।
ਡੀਐੱਨਏ ਟੈਸਟਿੰਗ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਜੈਨੇਟਿਕ ਪਛਾਣ
ਡੀਐੱਨਏ ਟੈਸਟਿੰਗ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਅਤੇ ਖਾਸ ਪਛਾਣ ਨੂੰ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਡਾਕਟਰ ਅੰਕਿਤਾ ਪਰਮਾਰ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, “ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਦੁਰਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਡੀਵੀਆਈ ਯਾਨੀ ਆਫ਼ਤ ਪੀੜਤ ਪਛਾਣ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਵਿਅਕਤੀ ਦੀ ਪਛਾਣ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋ ਨਮੂਨੇ ਲੈਣੇ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।”
ਉਹ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, “ਡੀਐੱਨਏ ਸਾਡੀ ਲਾਰ, ਖੂਨ, ਵਾਲਾਂ, ਹੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਦੰਦਾਂ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਜ਼ਿੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਡੀਐੱਨਏ ਉਸਦੀ ਲਾਰ, ਖੂਨ ਜਾਂ ਵਾਲਾਂ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਜੇਕਰ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਅੱਗ ਕਾਰਨ ਮਰ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਰੀਰ ਦੀ ਪਛਾਣ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ, ਤਾਂ ਡੀਐੱਨਏ ਨਮੂਨੇ ਉਸਦੀਆਂ ਹੱਡੀਆਂ, ਦੰਦਾਂ ਜਾਂ ਬੋਨ ਮੈਰੋ ਤੋਂ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।”
ਜੇਕਰ ਪੂਰਾ ਸਰੀਰ ਅੱਗ ਨਾਲ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਨਹੀਂ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ, ਤਾਂ ਸਰੀਰ ਦੇ ਉਸ ਹਿੱਸੇ ਤੋਂ ਡੀਐੱਨਏ ਨਮੂਨਾ ਲੈਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜੋ ਠੀਕ ਬਚਿਆ ਹੋਵੇ।
ਡਾਕਟਰ ਅੰਕਿਤਾ ਪਰਮਾਰ ਅੱਗੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ, “ਮ੍ਰਿਤਕ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪਰਿਵਾਰਕ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਵਿਅਕਤੀ ‘ਖੂਨ ਦਾ ਸੰਬੰਧ’ ਰੱਖਦਾ ਹੈ – ਜਿਵੇਂ ਮਾਪੇ, ਬੱਚੇ, ਭੈਣ-ਭਰਾ ਜਾਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ।”
ਡੀਐੱਨਏ ਨਮੂਨੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਲਈ ਫੋਰੈਂਸਿਕ ਕਿੱਟਾਂ ਵੀ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ। ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਿੱਟਾਂ ਆਮ ਮਾਰਕਿਟ ਵਿੱਚ ਵੀ ਉਪਲੱਬਧ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਖੁਦ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜਾਂਚ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਕਈ ਭੇਦ ਖੋਲ੍ਹਦਾ ਡੀਐੱਨਏ
ਡੀਐੱਨਏ ਟੈਸਟਿੰਗ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ, ਉਸ ਖੇਤਰ ਬਾਰੇ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਜਿੱਥੋਂ ਕਿਸੇ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਪੂਰਵਜ ਆਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਜੈਨੇਟਿਕਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਸਿਹਤ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ, ਡੀਐੱਨਏ ਅਤੇ ਜੈਨੇਟਿਕ ਟੈਸਟਿੰਗ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ ਜੀਨਾਂ, ਕ੍ਰੋਮੋਸੋਮ ਅਤੇ ਪ੍ਰੋਟੀਨ ਵਿੱਚ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਡੀਐੱਨਏ ਟੈਸਟ ਇਸ ਬਾਰੇ ਵੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਜੈਨੇਟਿਕ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਹੈ।
ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਬਲਾਤਕਾਰ ਪੀੜਤ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੀ ਸ਼ਿਕਾਇਤ ਦਰਜ ਕਰਵਾਉਂਦੀ ਜਾਂ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਦੋਸ਼ੀ ਦਾ ਡੀਐੱਨਏ ਨਮੂਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਗੁਪਤ ਅੰਗਾਂ, ਸਰੀਰ, ਕੱਪੜਿਆਂ, ਘਟਨਾ ਸਥਾਨ ‘ਤੇ ਮਿਲੇ ਵਾਲਾਂ, ਜਾਂ ਪੀੜਤ ਦੇ ਨਹੁੰਆਂ ਤੋਂ ਚਮੜੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਫਿਰ ਇਸਦੀ ਤੁਲਨਾ ਸ਼ੱਕੀਆਂ ਦੇ ਨਮੂਨਿਆਂ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਕਿਸੇ ਲਾਪਤਾ ਵਿਅਕਤੀ, ਦੁਰਘਟਨਾ ਵਿੱਚ ਮੌਤ, ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਅਣਪਛਾਤੀ ਲਾਸ਼ ਦੇ ਡੀਐੱਨਏ ਪ੍ਰੋਫਾਈਲ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਰੱਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਮ੍ਰਿਤਕ ਦੀ ਸਹੀ ਪਛਾਣ ਸਾਬਤ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸਦੀ ਤੁਲਨਾ ਕਿਸੇ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਜਾਂ ਨਜ਼ਦੀਕੀ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਤਸਵੀਰ ਸਰੋਤ, Getty Images
ਡੀਐੱਨਏ ਹੁੰਦਾ ਕੀ ਹੈ?
ਡੀਐੱਨਏ ਦਾ ਪੂਰਾ ਨਾਮ ਡੀਓਕਸੀਰਾਈਬੋਨਿਊਕਲੀਕ ਐਸਿਡ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ ਰਸਾਇਣ ਹੈ, ਜੋ ਦੋ ਲੰਬੇ ਤਾਰਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਇੱਕ ਕੁੰਡਲੀ ਵਰਗੀ ਜਾਂ ਪੇਚ ਵਰਗੀ ਸੰਰਚਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।
ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਮਾਪਿਆਂ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਡੀਐੱਨਏ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ‘ਇੱਕੋ ਜਿਹੇ ਜੁੜਵਾਂ’ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ, ਹਰ ਵਿਅਕਤੀ ਦਾ ਡੀਐੱਨਏ ਦੂਜੇ ਵਿਅਕਤੀ ਤੋਂ ਵੱਖਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਸੌਖੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਕਹੀਏ ਤਾਂ ਡੀਐੱਨਏ ਸਰੀਰ ਲਈ ‘ਨਿਰਦੇਸ਼ ਮੈਨੂਅਲ’ ਵਰਗਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਲਈ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਪ੍ਰਜਨਨ ਸਮੇਤ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਨਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਸਾਡੀ ਅੱਖ ਜਾਂ ਵਾਲਾਂ ਦਾ ਰੰਗ, ਸਰੀਰ ਦੀ ਬਣਤਰ, ਚਮੜੀ ਦਾ ਰੰਗ, ਆਦਿ ਡੀਐੱਨਏ ਦੁਆਰਾ ਹੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਸਾਡਾ ਸਰੀਰ ਅਰਬਾਂ ਸੈੱਲਾਂ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਰੇਕ ਦੇ ਨਿਊਕਲੀਅਸ ਵਿੱਚ ਡੀਐੱਨਏ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਡੀਐੱਨਏ ਚਾਰ ਕਰੈਕਟਰਸ A, T, G ਅਤੇ C ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ-ਦੂਜੇ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆਂ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਦਾਹਰਣ ਵਜੋਂ, ‘A ਅਤੇ T’ ਅਤੇ ‘G ਅਤੇ C’ ਨੂੰ ‘ਬੇਸ ਪੇਅਰ’ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਇੱਕ ਵਿਅਕਤੀ ਦੇ ਸਰੀਰ ਵਿੱਚ 300 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵੱਖ-ਵੱਖ ‘ਬੇਸ ਪੇਅਰ’ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਬੀਬੀਸੀ ਲਈ ਕਲੈਕਟਿਵ ਨਿਊਜ਼ਰੂਮ ਵੱਲੋਂ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਿਤ
source : BBC PUNJABI
